Romanlar ve Kakava Şenlikleri

Birkaç gündür sizlere Trakya Üniversitesi’nden yazıyorum. Bizim katıldığımız kongre dün sona erdi. Bugün de Ekonometri Kongresi başlıyor. Önceki akşam üniversitede Uludağ Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Aytaç ve Prof. Dr. Kemal Sezen ile karşılaştık.
Ve dün sabaha karşı 05:00’te birlikte Edirne’deki Kakava Şenlikleri’ne katıldık. Kakava, Çingene (Roman) kültüründeki bir kutlamadır. Özellikle Anadolu’da bu kutlamanın yapıldığı bazı yöreler hâlâ mevcuttur. Kökenleri Mısır ve Ön Asya’dan gelir. Bazılarına göre de H,ndistan’dan gelmektedir.
Çingene inanışlarına göre Kakava, Mısır ve Ön Asya kökenli bir inanç olarak kabul edilir. Eski Mısır’da Firavun’un Koptlar (Kıptiler) ile birlikte yaşayan bir halkın varlığından söz edilir. Bunlar Çingenelerdir. Firavun onlara zulmeder. Kaçmaya çalışan bu halkın peşine düşen Firavun’un askerleri sularda boğulup ölürler.
Geride kalanlar ise kutlu bir kişinin tekrar gelip kendilerini kurtaracağına inanırlar. O gün 6 Mayıs’tır. O sabah Çingeneler akarsulara inerler ve çılgınca eğlenirler.
Bu efsanede aynen Musa’nın önderliğinde İbranilerin Kızıldeniz’i geçmesine benzer. Kimi tarihçiler Çingenelerin İbranilerle beraber bu yolculuğu yaptığına işaret eder. Bazı tarihçiler Çingenelerin dünyaya Mısır’dan yayıldığını söylemektedir.
Bir diğer efsanede 1200 yıllarda Moğolların istilası sırasında Hindistan’da geçer. Burada Moğolların boyun eğdiremediği 3 kabile vardır. Dom, Rom ve Lom kabileleri. Bunların başlarındaki lider çok güçlüdür. Doğa ile barışık sade bir hayat yaşayan bu kabilelerin liderini Moğollar bir şenliğe davet eder. Orada yiyilip, içilir. Sonra lidere suikast düzenlenip, nehre atılır. Daha sonra bu üç kabilenin biri Endülüs’e, biri Rusya’ya ve biri de Balkanlar’a göç eder.
Bunun anısına ve liderlerinin geleceğine olan inanca bağlı olarak 6 Mayıs sabahı Çingeneler akarsulara inerler ve eğlenirler. Sulara yanan mum bırakır, gelinlikle akarsuya girerler.
Evet, dün Edirne’de bu şenlikleri izledik. Çok keyifliydi ve on binlerce insan vardı.

Hıdrellez nedir?

Hıdrellez veya  Hıdrellez Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan Hıdrellez günü, Hızır ve İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul edilip, kutlanır.
Hıdrellez günü, Gregoryen takvimine (Miladi takvimi) göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan günüdür. 
6 Mayıs ve  4 Kasım arası olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım ve 5 Mayıs’a kadar olan süre de Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturur. 
Hızır; yaşam suyu (ab-ı hayat) içerek ölümsüzlüğe ulaşmış; özellikle de baharda aramızda dolanarak, bolluk ve sağlık dağıttığına inanılır.
Bilindiği gibi Hıdrellez’in UNESCO’nun “İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi”ne alınması amacıyla 2010 yılında çalışmalar başlatıldı.