Kelimeler üzerine

İnsanoğlu dünyadaki 20 milyon yıllık macerasında, konuşma yeteneğini bundan yaklaşık 40 bin yıl önce kazanabildi. Konuşma yeteneğinin kazanılması ile birlikte beraberinde değişik sorunlar da gündeme gelmeye başladı...
İnsan kelimeleri arka arkaya sıralayıp cümleler oluşturuyor. Bu cümleler ile birlikte “bir duygusunu, bir fikrini, bir isteğini “dile getirmeye çalışıyor. Kelimeler kimi zaman dizelere dökülüyor, şiir formatında duygularımıza hitap ediyor. Kimi zaman  düz yazıda öykü, roman, haber formatında karşımıza çıkıyor. Kimi zaman bir kağıdın üzerinde iki kelime bizleri havaya uçururken, kimi zaman da dudaktan çıkan tek bir kelime bizi dünyanın en bedbaht insanı yapıyor...
Evet, kelimeler kullanıldığı yere, kullanan kişiye, vurgulamanın tonuna ve daha birçok şeye göre kişiden kişiye farklı algılanmakta ve insanlarda farklı duygular yaratmaktadır. Bazen mutluluk, bazen mutsuzluk yaratıyor...
Yerine göre kelimeler dünyanın en tehlikeli silahı haline dönüşürken; yerine göre insanı kanatlandıran ve mutluluktan havalara zıplatan bir şekle dönüşüyor...
Kelimeler kimi zaman arka arkaya gelip, bizleri huzura ve mutluluğa eriştirirken, kimi zaman dünyanın en mutsuz ve huzursuz insanı yapıveriyor...
İşin kötüsü sorun kelimelerle de bitmiyor. O kelimeleri kimin söylediğine göre “bazen gülüp geçiyor; bazen saldırgan” bir hale geliyoruz...
Sonuçta söz söylemek karşımıza bir sanat olarak çıkıyor. Bunun için genelde retorik kelimesini kullanıyoruz. Retorik kelime anlamı olarak güzel söz söyleme, hitabet sanatı anlamına gelmektedir. Edebiyatımıza baktığımızda söz söyleme sanatı ile ilgili 18 ayrı başlık ile karşılaşıyoruz. Bunların hepsi söz söyleme sanatı çeşitleri:
“Teşbih, İstiare, Mecaz-ı Mürsel , Kinaye, Teşhis, Mübalağa, Tezat, Cinas, Tenasüb, Tekrir, Telmih, Tevrive, Tecaül-i Arif, Hüsnü Talil, Alli Terasyon, Seci, Tariz, Terdit...” ...... ......
Kelimeler için “Cam kırıkları gibidir bazen kelimeler. Ağzına dolar insanın. Sussan, acıtır. Konuşsan, kanatır.” derler. Herhalde bu konuda en güzel dizeler Orhan Veli’ye ait. Ne demişti, Orhan Veli “Anlatamıyorum” isimli şiirinde:
“ağlasam sesimi duyar mısınız,
mısralarımda;
dokunabilir misiniz
göz yaşlarıma, ellerinizle?
bilmezdim
şarkıların bu kadar güzel,
kelimelerin kifayetsiz olduğunu
bu derde düşmeden önce.
bir yer var, biliyorum;
her şeyi söylemek mümkün;
epeyce yaklaşmışım, duyuyorum;
anlatamıyorum. “
İyi hafta sonları...